Ministerstwo Finansów rozpoczęło prace nad systemem HUB paragonowy, który posłuży do odbioru i udostępniania e-paragonów. 

Możliwość wystawiania e-paragonów w Polsce istnieje od kwietnia 2020 roku. Chociaż o paragonach w formie elektronicznej mówiono już wcześniej, rząd podjął w tej sprawie konkretne kroki w czasach epidemii koronawirusa. Chcąc znaleźć rozwiązanie, które ograniczy kontakt między ludźmi, umożliwiono w tym celu sprzedawcom towarów i usług wystawianie paragonów w postaci elektronicznej. Problematyczny był jednak sposób dystrybucji e-paragonu do nabywcy. Dokładniej chodzi o metodę, dzięki której kasa rejestrująca będzie wiedziała, gdzie i jak przekazać e-paragon nabywcy. 

W tym artykule, jako zespół pracujący nad wydaniem wirtualnej kasy fiskalnej chcemy podzielić się zdobytą wiedzą i doświadczeniem w tym zakresie. 

E-paragon

Zanim jednak przejdziemy do aplikacji i systemu dystrybucji, przypomnijmy, czym jest e-paragon i jakie zalety posiada. E-paragon to przede wszystkim honorowany i pełnoprawny dowód zakupu. To elektroniczna forma tradycyjnego paragonu, który sprzedawca może wysyłać nabywcy. Zgodnie z par. 18 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 maja 2020 r., który dotyczy kas rejestrujących mających postać oprogramowania, podatnicy prowadzący ewidencję, jak najbardziej mogą wystawiać i wydawać nabywcy paragon fiskalny w postaci elektronicznej, za jego zgodą i w sposób z nim uzgodniony. Możliwość wystawiania e-paragonów mają wirtualne kasy fiskalne oraz kasy online. 

Do głównych zalet wprowadzenia e-paragonów należy:

• łatwy i szybki dostęp, 
• mniejsze ryzyko zgubienia oraz łatwość przechowywania, 
• trwałość (e-paragony nie blakną, jak ich papierowe odpowiedniki),
• autentyczność dowodu zakupu na równi z paragonem papierowym, 
• oszczędność, brak kosztów zakupu papieru do druku, 
• ochrona środowiska, 
• możliwość szybkiej analizy wydatków, np. w przypadku korzystania z aplikacji,
• możliwość wyszukiwania po dowolnym napisie (lub jego fragmencie) ujętym na paragonie,
• łatwość udostępniania (klasyczny paragon trzeba zeskanować lub skserować, aby go udostępnić np. w celu załączenia do reklamacji). 

HUB paragonowy Ministerstwa Finansów 

Zasadniczym celem HUBa jest odbieranie i udostępnianie e-paragonów, przekazywanych przez kasy rejestrujące. HUB paragonowy ma służyć jako anonimowy pośrednik pomiędzy kasami fiskalnymi a aplikacjami, w których odbiorcy będą przechowywać swoje elektroniczne paragony. Co jest absolutnie kluczowe, MF nie będzie przetwarzać danych z paragonów, udostępni paragony nabywcom jedynie do odbioru i tylko przez określony czas (30 dni). 

Aplikacje do e-paragonów

Do jednego z elementów systemu dystrybucji należą aplikacje mobilne. To w nich będą przechowywane paragony w formie elektronicznej. Obecnie na rynku jest już kilka aplikacji tego rodzaju, w tym również aplikacja ministerialna. 

Dla wszystkich aplikacji e-paragonowych system HUB będzie powszechny i darmowy. Obowiązuje natomiast procedura zgłaszania producentów, a także wymagane będą certyfikaty cyfrowe aplikacji. Są to jednak tylko ograniczenia techniczne. 

Jak działa HUB?

Sposób dystrybucji i pobierania e-paragonów będzie dosyć prosty, a według Ministerstwa wygląda następująco: 

1. Nabywcy pobierają i instalują aplikację do obsługi e-paragonów. Mogą w tym celu skorzystać z aplikacji ministerialnej lub komercyjnej, z reguły także darmowej.
2. Aplikacja na żądanie łączy się z system dystrybucji e-paragonów, aby wygenerować nabywcy własny identyfikator (tzw. KID), którym nabywca będzie posługiwał się przy kasie. 
3. W celu otrzymania identyfikatora nie podaje się danych osobowych. Nabywca otrzymuje kod paskowy (a także odpowiadający mu numer), który kasjer skanuje czytnikiem. 
4. Kasa rejestrująca wysyła paragon do HUBa. 
5. W ciągu kilku sekund nabywca przy użyciu aplikacji może pobrać z systemu swój e-paragon. 

Warto wspomnieć, że HUB będzie dobrowolny, więc jeśli sprzedawca nie wyśle e-paragonu do HUBa czy to na skutek braku chęci, czy możliwości technicznych albo też zgody odbiorcy, to oczywiście takiego e-paragonu nie będzie można z systemu HUB odebrać.

Rozwiązanie Ministerstwa Finansów czy prywatnego operatora?

Chociaż rząd zapewnia, że system HUB wraz z aplikacją nie będzie służył do kontroli klientów oraz przedsiębiorców, temat wciąż budzi wiele kontrowersji. Niektórzy uważają, że jest to kolejny krok do skuteczniejszych kontroli podatkowych. Na chwilę obecną nie jest to jednak zasadne. 

Wątpliwości użytkowników budzi również anonimowość systemu. Należy podkreślić, że aplikacje do gromadzenia e-paragonów, zbierają adresy e-mail swoich użytkowników, w celu chociażby przypomnienia im danych do logowania. Aplikacja ministerialna w tym przypadku nie prosi i nie zbiera adresów mailowych ani danych osobowych użytkowników. Tak więc tylko producenci aplikacji komercyjnych znają przypisanie paragonu do adresu mailowego. Inne podawane tam dane jak np. imię, nazwisko czy nawet numer telefonu mogą być prawidłowe lub celowo wpisane fikcyjne. Ponadto paragony w aplikacjach mogą dotyczyć zakupów znajomych czy członków rodziny, w związku z czym wykorzystanie tych danych w praktyce, przeciwko użytkownikowi aplikacji jest wielce wątpliwe.

Dodatkową obawę użytkowników może budzić ochrona danych przechowywanych w HUBie. Jak do tej pory nie mamy informacji na przykład o włamaniach na serwery Ministerstwa Finansów i wyciekach danych, a do prywatnych zbiorów danych już się w Polsce włamywano. To może być powód, przez który użytkownicy chętniej będą korzystać z rozwiązania ministerialnego.

HUB paragonowy – od kiedy?

HUB paragonowy według zapowiedzi ze strony Ministerstwa Finansów zostanie uruchomiony już 15 września 2023 roku. W tym czasie ma się ukazać również nowa wersja aplikacji ministerialnej e-paragon. Wszystko będzie poprzedzone kampanią medialną. Środki na projekt HUB paragonowy przeznaczono z budżetu państwa, a całkowity koszt realizacji projektu rządowego oszacowano na kwotę 11 300 000 zł.